Numer 1/2018 cz 2
Szanowni Państwo,
Z przyjemnością przedstawiamy Państwu kolejny numer pisma „Studia i Materiały”. Aktualny numer poświęcony jest w zdecydowanej większości finansom i bankowości.
Numer otwiera tekst Magdaleny Zioło i Dominiki Dzikowskiej. Autorki dokonują analizy i oceny zjawiska wykluczenia finansowego zarówno jako kategorii finansowej, jak też jako sfery zainteresowań finansów zrównoważonych, a także wskazują na możliwości przeciwdziałania i przezwyciężania negatywnych konsekwencji wykluczenia finansowego na bazie krytycznej analizy piśmiennictwa i istniejącego dorobku.
Rola przedsiębiorczości społecznej w osiąganiu zrównoważonego rozwoju w kontekście regulacji, finansowania i budowania zaufania jest tematem dyskusji podjętej przez Innę Khovrak. Autorka proponuje wykorzystanie „koncepcji 6S” do analizy wpływu przedsiębiorczości społecznej poprzez wyzwania społeczne, misję społeczną, dialog społeczny, innowacje społeczne, zmiany społeczne i zrównoważony rozwój.
Pracownicy jako kluczowy element w budowaniu przewagi konkurencyjnej jest tematem rozważań Anety Karasek. Autorka zwraca uwagę na znaczenie utalentowanych pracowników w procesie innowacyjnym. W artykule zostały przedstawione wyniki badań przeprowadzonych w 92 polskich innowacyjnych przedsiębiorstwach. Zaobserwowano występujące związki pomiędzy stosowaniem praktyk ZZL w obszarze zarządzania talentami a innowacyjnością przedsiębiorstwa rozpatrywaną w trzech aspektach.
Tekst Edyty Mioduchowskiej-Jaroszewicz zawiera przegląd teorii ekonomii związanych z asymetrią informacji: sygnałów, kolejności wyboru źródeł (hierarchii) finansowania, agencji oraz market timing. Przede wszystkim jednak autorka skupia się na znalezieniu rozwiązania problemu związanego z asymetrią informacji wynikającą z kreowania sprawozdań finansowych.
Autorki Monika Klimontowicz oraz Anna Pyka próbują określić przesłanki korzystania przez przedsiębiorstwa z instrumentów zabezpieczających ryzyko zmian stóp procentowych. W tekście omawiają ryzyka transakcyjne wynikające ze zmiany stóp procentowych, charakteryzują dostępne na polskim rynku instrumenty zabezpieczające to ryzyko oraz analizują związane z nimi korzyści i ryzyka.
Kolejny tekst jest autorstwa Lesława Pietrewicza, który poszukuje wyjaśnień źródeł spektakularnego rozwoju ICO i jego znaczenia w finansowaniu przedsiębiorczości. Przeprowadzone analizy pokazały, w jaki sposób ta nowatorska forma pozyskiwania kapitału zmienia obraz rynku finansowania przedsiębiorczości.
Marek Sylwestrzak, Anna Białek-Jaworska oraz Krzysztof Opolski podejmują trudny, a zarazem ciekawy temat motywów fałszowania sprawozdań finansowych oraz wpływu etyki zawodowej na wykrywanie i zapobieganie temu zjawisku w przedsiębiorstwach. Zauważają, że w krótkiej perspektywie nieetyczne decyzje mogą być intratne dla zainteresowanych stron, ale są zagrożeniem stabilności spółki, mogącym się przyczynić do utraty zaufania do podmiotu, spraw sądowych czy nawet upadłości.
Marcin Kotarba przedstawia aktualny stanu rozwoju usług internetowych w bankowości detalicznej oraz omawia ich przyszły rozwój. Na podstawie przeprowadzonych badań autor wskazuje na wiodącą rolę banków w cyfryzacji systemów gospodarczych i wsparciu dla e-administracji.
W tekście autorstwa Mateusza Mogilskiego znajdziemy temat badania zakresu informacji ujawnianych przez firmy notowane na platformie transakcyjnej New Connect. Wyniki wynikające z korelacji Pearsona i testów nieparametrycznych sugerują, że tylko powiązanie z sektorem medycznym jest skorelowane z internetowym indeksem raportowania. Analiza zmian uregulowań zawodu biegłego rewidenta na przestrzeni lat jest tematem rozważań Łukasza Bieleckiego. Autor podejmuję próbę znalezienia przyczyn, dla których zastosowanie nowych norm wykonywania zawodu przysparza wielu trudności w środowisku biegłych rewidentów zatrudnionych w małych i średnich podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.
Dalej Kamil Polak zajmuje się analizą wpływu opublikowanych rekomendacji giełdowych na zachowanie się kursu akcji spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych wchodzących w skład indeksu WIG20. Autor zauważa, że w przypadku podmiotów o największej kapitalizacji i bardzo szerokiej grupie osób zaangażowanych w kreowanie informacji niemal niemożliwe jest wyeliminowanie zjawiska wykorzystania poufnej informacji.
Następny tekst autorstwa Izabeli Emerling dotyczy rozważań na temat korzyści płynących z prezentowania informacji niefinansowych zawartych w sprawozdaniu finansowym dla podmiotów, które je prezentują, oraz przedstawienia znaczenia informacji niefinansowych dla podejmowania decyzji przez zarządzających, inwestorów i innych interesariuszy.
Anna Wierzbicka zauważa, że przedsiębiorstwa wykazujące wyższy poziom corporate governance mogą się pochwalić wyższą wartością. Implementowanie dobrych praktyk
umożliwia interesariuszom monitorowanie działań kadry zarządzającej, a kapitałodawcom dokonanie obiektywnej oceny podejmowanego ryzyka. Problematyka związana z ryzykiem, które towarzyszy wszystkim przedsięwzięciom biznesowym, a zwłaszcza start-upowym, jest tematem tekstu autorstwa Karoliny Kozioł i Rafała Pitery. Autorzy opisują metody służące do analizy możliwości związanych z prowadzeniem przedsięwzięcia: NPV i IRR oraz bardziej złożone metody DTA i DEA. Każda z tych metod nadaje się do oceny ryzyka w odniesieniu do specyficznych form działalności gospodarczej, w tym również start-upów.
Numer zamyka tekst Anny Strzelczak, która zajmuje się tematem koncepcji kompetencyjno-finansowego podziału zadań jednostki samorządu terytorialnego. W analizie autorka bazuje na danych budżetowych pochodzących ze sprawozdań z wykonania budżetów miast na prawach powiatu Szczecina, Krakowa i Poznania. Autorka we wnioskach wskazuje na konieczność angażowania środków własnych przez miasta metropolitalne.
Serdecznie zapraszamy do lektury!
Redakcja pisma „Studia i Materiały”
Zawartość numeru
Celem artykułu jest dokonanie analizy i oceny zjawiska wykluczenia finansowego zarówno jako kategorii finansowej, jak i jako sfery zainteresowań finansów zrównoważonych, a także wskazanie na możliwości przeciwdziałania i przezwyciężania negatywnych konsekwencji wykluczenia finansowego na bazie krytycznej analizy piśmiennictwa i istniejącego dorobku. Oryginalny wkład wyraża się w podejściu i analizie problemu wykluczenia finansowego poprzez sferę rozważań finansów zrównoważonych oraz przyjęcie założenia, że finanse zrównoważone skutecznie niwelują i przeciwdziałają zjawisku wykluczenia finansowego. Dotychczasowe podejście prezentowane w dorobku, podejmując problem przezwyciężania wykluczenia finansowego, pomijało rolę i znaczenie finansów zrównoważonych w tym zakresie.
Artykuł koncentruje się na roli przedsiębiorczości społecznej w osiąganiu zrównoważonego rozwoju w kontekście regulacji, finansowania i budowania zaufania. Systemowe podejście do badań jest zdeterminowane potrzebą osiągnięcia głównych celów, takich jak: (1) usystematyzowanie teoretycznych podejść do określania istoty i cech przedsiębiorczości społecznej; (2) omówienie doświadczeń UE w zakresie regulacji i finansowania przedsiębiorczości społecznej; (3) określenie kierunków zmian społecznych, których generatorem jest przedsiębiorczość społeczna; (4) udowodnienie wpływu zaufania na rozwój przedsiębiorczości społecznej. Krytyczna analiza aktów prawnych, publikacji naukowych, raportów i statystyk z zakresu przedsiębiorczości społecznej pozwala na zaproponowanie „koncepcji 6S” do analizy wpływu przedsiębiorczości społecznej poprzez wyzwania społeczne, misję społeczną, dialog społeczny, innowacje społeczne, zmiany społeczne i zrównoważony rozwój. Biorąc pod uwagę warianty interakcji komunikacyjnych, autorka twierdzi, że przedsiębiorczość społeczna prowadzi do zmian w świadomości, opinii publicznej i zachowań opartych na zaufaniu.
Innowacyjność stanowi źródło uzyskania przewagi konkurencyjnej, dlatego przedsiębiorstwa są zainteresowane poszukiwaniem innowacyjnych rozwiązań. Kluczowe znaczenie mają w tym pracownicy, a szczególnie ich przedsiębiorczość. Ponadto w literaturze podkreślane jest znaczenie utalentowanych pracowników dla innowacyjności przedsiębiorstwa oraz można zauważyć, że składowe talentu wyraźnie korespondują z charakterystykami jednostek przedsiębiorczych. Dlatego też przedsiębiorstwa zainteresowane innowacyjnym rozwojem wdrażają praktyki ZZL w obszarze zarządzania talentami, które stymulują przedsiębiorczość pracowników. W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w 92 polskich innowacyjnych przedsiębiorstwach. W badanych przedsiębiorstwach najczęściej tworzono sprzyjające warunki do rozwoju dla utalentowanych pracowników oraz wykorzystywano ich do innowacyjnego rozwoju. Zaobserwowano występujące związki pomiędzy stosowaniem praktyk ZZL w obszarze zarządzania
talentami a innowacyjnością przedsiębiorstwa rozpatrywaną w trzech aspektach. Istniały związki pomiędzy stosowanymi praktykami w obszarze zarządzania talentami a wewnętrznymi źródłami innowacji, efektywnością fazy poszukiwania i wdrażania procesu innowacyjnego oraz skalą nowości wdrożonych innowacji.
Celem artykułu jest wskazanie aspektów związanych z asymetrią informacji podstawowego źródła informacji w ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw – sprawozdania finansowego. Realizując cel artykułu, przedstawiono teorie ekonomii związane z asymetrią informacji: sygnałów, kolejności wyboru źródeł (hierarchii) finansowania, agencji oraz market timing. Scharakteryzowano zrealizowane badania nad jakością sprawozdań finansowych przedstawione w literaturze. W celu potwierdzenia istniejącego problemu z asymetrią informacji płynącą ze sprawozdań finansowych przedstawiono fakty z życia gospodarczego i sygnały fikcyjnej sprawozdawczości finansowej. Rozwiązanie problemu związanego z asymetrią informacji tkwi w kreowaniu sprawozdań finansowych. Po pierwsze zasady, które istnieją obecnie, pozwalają na zbyt swobodne podejście do zestawienia operacji finansowych, które dają nierealny obraz sytuacji finansowej firm. Powinny być wprowadzone specjalne normy, który zniwelują dowolność istniejącą w regulacjach Międzynarodowych Standardów Finansowych. Być może powinniśmy dążyć do regulacji FASB (US GAAP), które charakteryzują się bardzo szczegółowym określaniem sposobu zastosowania poszczególnych narzędzi do sporządzania sprawozdań finansowych. Po drugie wszyscy oceniający powinni uwzględniać tzw. skuteczny model analizy sprawozdania finansowego. W artykule wykorzystano metody: dedukcji, analizy
literatury i zdarzeń z życia gospodarczego.
Poprawiająca się koniunktura gospodarcza, złagodzenie polityki kredytowej banków oraz niski poziom stóp procentowych sprzyjają zwiększaniu zobowiązań kredytowych firm. Kredyty te są zwykle kredytami o zmiennym oprocentowaniu, co powoduje trudności w oszacowaniu kosztu pozyskanego kapitału wynikające z ryzyka wzrostu stóp procentowych. Wychodząc naprzeciw potrzebom klientów w tym zakresie, banki oferują szereg produktów mających na celu zabezpieczenie przedsiębiorstw przed tego typu ryzykiem. Celem artykułu jest określenie przesłanek korzystania przez przedsiębiorstwa z instrumentów zabezpieczających ryzyko zmian stóp procentowych. Realizacja tego celu wymagała omówienia ryzyka transakcyjnego wynikającego ze zmiany stóp procentowych, scharakteryzowania dostępnych na polskim rynku instrumentów zabezpieczających to ryzyko oraz przeanalizowania związanych z nimi korzyści i ryzyk.
ICO, czyli Initial Coin Offering, to zasadniczo nowy model finansowania, który można postrzegać jako przełom w finansowaniu przedsiębiorczości. ICO to nieregulowane emisje kryptowalut wykorzystywane przez start-upy rozwijające technologię blockchain, czyli łańcucha bloków, do finansowania rozwoju rozproszonych aplikacji, dzięki którym użytkownicy wchodzą ze sobą w interakcje bez konieczności korzystania z centralnego ośrodka, którym tradycyjnie była firma rozwijająca aplikację, ustalająca reguły i czerpiąca z tego zyski. Celem przeprowadzonych studiów rozpoznawczych było wyjaśnienie źródeł spektakularnego rozwoju ICO i jego znaczenie w finansowaniu przedsiębiorczości. Przeprowadzone analizy pokazały, w jaki sposób ta nowatorska forma pozyskiwania kapitału zmienia obraz rynku finansowania przedsiębiorczości, obniżając bariery tworzenia kapitału, umożliwiając finansowanie projektów, które wcześniej nie miały takiej możliwości, wspierając nowe formy organizacji i nadzoru, demokratyzując dostęp do zysków z kapitału i wspierając budowę cyfrowej gospodarki współdzielenia.
Celem artykułu jest wskazanie motywów fałszowania sprawozdań finansowych oraz wpływu etyki zawodowej na wykrywanie i zapobieganie temu zjawisku w przedsiębiorstwach. Przedstawiono główne przesłanki manipulowania danymi przez kadrę zarządzającą. Opisano również znaczenie etyki zawodowej w detekcji oszustw finansowych wraz z zaprezentowaniem, które czynniki mają największe znaczenie w wykrywaniu zjawiska. Szczególną uwagę zwrócono na wpływ demaskatorów na ujawnienia omawianego procederu oraz wskazano rolę wskaźników jakościowych wyniku finansowego w wykrywaniu oszustw finansowych.
Celem artykułu jest przedstawienie obecnego stanu rozwoju usług on-line w bankowości detalicznej oraz dyskusja ich dalszego rozwoju. Artykuł obejmuje ogólną analizę morfologii funkcjonalnej bankowości on-line w kontekście historycznego rozwoju kanałów w bankowości. Strategie podzielone są na wzrost organiczny, partnerstwo/pośrednictwo oraz przyśpieszony wzrost. W zakończeniu jest wskazana wiodąca rola banków w digitalizacji systemu ekonomicznego oraz wsparcia usług e-administracji (e-government). Podkreślono również potencjał do dalszego rozwoju bankowości on-line w kierunku uniwersalnych platform usługowych, które zapewniają bezpieczne środowisko do realizowania audytowalnych transakcji biznesowych pomiędzy znanymi stronami.
Internet stanowi główny środek komunikacji w dzisiejszym biznesie, we wszelkich jego aspektach, w tym również pomiędzy inwestorami i emitentami. W artykule zbadano zakres informacji ujawnianych przez spółki notowane na New Connect na ich stronach internetowych. Rynek New Connect adresowany jest głównie do spółek sektora nowych technologii, które zamierzają przyciągnąć inwestorów akceptujących zwiększony, w porównaniu z głównym rynkiem, poziom ryzyka w zamian za korzyści, które mogą uzyskać w przyszłości w postaci większych stóp zwrotu z inwestycji. Celem artykułu jest stworzenie wszechstronnego Indeksu Raportowania
Internetowego (IRI), dostosowanego do spółek notowanych na regulowanym alternatywnym systemie obrotu New Connect. Indeks ten stworzono w oparciu o Kodeks Dobrych Praktyk spółek notowanych na New Connect, które w sekcji 3. wymieniają 22 rodzaje informacji, które powinny się znaleźć na stronie internetowej emitenta. W artykule zamieszczono wyniki weryfikacji sześciu hipotez. Wyniki testów korelacji Pearsona oraz testów nieparametrycznych wskazują, że jedynie fakt przynależności do sektora medycznego jest słabo skorelowany z wielkością wskaźnika IRI. Pozostałe badane czynniki nie wykazują statystycznej korelacji z wielkością zaproponowanego wskaźnika IRI.
Nowe normy zawodowe muszą być stosowane przez biegłych rewidentów przeprowadzających czynności badania sprawozdań finansowych w kancelariach audytorskich za rok 2016 lub w przypadku niebadania jednostek zainteresowania publicznego – do badań za rok 2017. Implementacja Międzynarodowych Standardów Badania w Polsce do czynności rewizji finansowej stanowi bardzo poważne wyzwanie i jest szeroko komentowana w środowisku audytorów. Artykuł stanowi analizę zmian uregulowań zawodu biegłego rewidenta na przestrzeni lat oraz próbę znalezienia przyczyn, dla których zastosowanie nowych norm wykonywania zawodu przysparza wielu trudności w środowisku biegłych rewidentów zatrudnionych w małych i średnich podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.
Celem artykułu jest analiza wpływu opublikowanych rekomendacji giełdowych na zachowanie się kursu akcji spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych wchodzących w skład indeksu WIG20. Badaniu poddano 364 depesze o wydaniu rekomendacji w latach 2015–2016 opublikowane na stronie www.infostrefa.com. W badaniu posłużono się klasyczną analizą zdarzeń w celu określenia wpływu danego zdarzenia na zachowanie się kursów akcji.
W ostatnich latach rośnie rola, jaką odgrywa informacja w rachunkowości. Współczesny nurt rachunkowości pokazuje wiele nowych założeń, które zostały poczynione z myślą dostarczenia precyzyjnych informacji dla rynków finansowych. Prezentowane informacje – zarówno finansowe, jak i niefinansowe – mają bardzo istotne znaczenie dla szerokiego kręgu użytkowników sprawozdań finansowych. Mają także duży wpływ na podejmowane przez nich decyzje. Celem artykułu jest przedstawienie korzyści płynących z prezentowania informacji niefinansowych zawartych w sprawozdaniu finansowym dla podmiotów, które je prezentują, oraz przedstawienie znaczenia informacji niefinansowych dla podejmowania decyzji przez zarządzających, inwestorów i innych interesariuszy. Przyjęte w artykule metody badawcze opierają się na studiach literatury, przeglądzie aktów prawnych, zastosowaniu metody porównań oraz wnioskowaniu.
Współczesne realia życia gospodarczego każą spojrzeć na funkcjonowanie przedsiębiorstwa przez pryzmat nie tylko podstawowego celu, jakim jest dążenie do maksymalizacji zysku, ale z uwzględnieniem przy jego wypracowaniu potrzeb szerszej grupy interesariuszy. Dlatego coraz częściej przy dokonywaniu pomiaru wartości przedsiębiorstwa uwzględnia się aspekty jakościowe, które wpływają na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstwa, jak również na jego wycenę. Do takich właśnie elementów zalicza się mechanizmy corporate governance. Podstawową rolą, jaką przypisuje się rekomendacjom corporate governance, jest stworzenie ram i wytycznych, w oparciu o które przedsiębiorstwo powinno prowadzić swoją działalność, jeśli chce sprostać wymogom konkurencyjności i podnieść swoją wartość rynkową.
W niniejszym artykule przedstawiono problematykę związaną z ryzykiem, które towarzyszy wszystkim przedsięwzięciom biznesowym, a zwłaszcza start-upowym. Przybliżono pojęcie start-upu oraz scharakteryzowano jego specyficzne cechy. Wymienione zostały najważniejsze metody szacowania ryzyka przy podejmowaniu tego rodzaju przedsięwzięć. W artykule uwagę skupiono na czterech metodach szacowania ryzyka: NPV, IRR, DTA oraz DEA. Ponadto wykorzystano informacje pochodzące od przedstawicieli środowiska start-upowego. Motywem decydującym o wyborze metod była użyteczność oraz łatwość zastosowania tych modeli w odniesieniu do wiarygodności ich wyników. Istotą zastosowania metod oceny ryzyka jest odpowiednia wiedza i umiejętność ich wykorzystania czy interpretacji wyników przez osoby taką próbę podejmujące. W praktyce osoby będące inicjatorami przedsięwzięć start-upowych nie mają takiej wiedzy bądź jest ona na niskim poziomie. Z kolei skorzystanie z wiedzy i wsparcia specjalistów i ekspertów generuje dodatkowe koszty związane z ich pracą, co na początku inwestycji biznesowej jest wyjątkowo odczuwalne. Dlatego w niniejszym opracowaniu zostały przybliżone dwie stosunkowo proste i łatwe do samodzielnego zastosowania metody, mianowicie NPV i IRR, oraz bardziej złożone metody DTA i DEA, ukazujące bardziej szczegółowe możliwości związane z prowadzeniem takiego przedsięwzięcia w przyszłości. Każda z tych metod nadaje się do oceny ryzyka w odniesieniu do specyficznych form działalności gospodarczej, w tym również start-upów.
Artykuł prezentuje koncepcję kompetencyjno-finansowego podziału zadań jednostki samorządu terytorialnego. Dotychczasowe kryteria podziału zadań wynikające z ustaw kompetencyjnych utrudniają ocenę adekwatności środków przeznaczonych na poszczególne rodzaje zadań. Zaprezentowana koncepcja uwzględnia zarówno kompetencje, jak i źródła finansowania zadań jednostki samorządu terytorialnego. Koncepcja została opracowana na bazie krytycznej oceny zasady adekwatności środków do obowiązującego podziału zadań na własne, zlecone i porozumieniowe. Wykorzystanie koncepcji kompetencyjno-finansowego podziału zadań jednostki samorządu terytorialnego przedstawiono na bazie wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” jako zadania samorządowo-rządowego.