Numer 1/2020
Szanowni Państwo,
Z przyjemnością prezentujemy nowy numer pisma naukowego „Studia i Materiały”.
Pierwszy tekst, autorstwa Łukasza Brzezickiego, dotyczy działalności uniwersytetów dziecięcych, które funkcjonują w Polsce. Autor przedstawia wyniki badania przeprowadzonego na 45 jednostkach, z którego wynika, że większość z nich funkcjonuje w ramach szkolnictwa wyższego i najczęściej zajęcia prowadzą w nich nauczyciele akademiccy. Najszersza oferta zajęć do tyczy nauk ścisłych.
Aldona Glińska-Neweś, Agnieszka Sopińska oraz Alicja Łuka zajmują się rolą relacji interpersonalnych w procesie dzielenia się wiedzą w zespołach menedżerów wysokiego szczebla. Przedstawione w tekście wnioski pochodzą z przeprowadzonego metodą CATI badania, którym objęto 123 menedżerów.
Maria Kubacka przedstawia wyniki analiz przeglądu wybranych metod pomiaru wartości klienta. Autorka proponuje rozwiązania dla kwestii problematycznych, które wiążą się ze stosowaniem analizowanych metod. Badanie opiera się na przeglądzie literatury oraz badań, które korzystały z wybranych do analizy metod.
Analiza działań wdrażanych i realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa zarejestrowane w systemie EMAS jest przedmiotem rozważań autora kolejnego tekstu, którego autorką jest Jadwiga Nycz-Wróbel. Tekst oparty jest na badaniach własnych oraz analizie danych wtórnych.
Następny tekst, autorstwa Izabeli Rogalskiej, Damiana Opalacha oraz Radosława Sańko, traktuje o wpływie farm wiatrowych na sytuację ekonomiczną gminy miejsko-wiejskiej, na przykładzie Koroszy. Wyniki badania oparte są na danych wtórnych, pozyskanych z Urzędu Miejskiego w Koroszach oraz Głównego Urzędu Statystycznego.
Maria Schulders zajmuje się oceną potencjału niemieckich modeli administracyjnych dla rozwiązywania barier partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. W tekście analizowane są przykłady niemieckich rozwiązań oraz polskich problemów.
Małgorzata Szwed przedstawia wyniki swoich badań dotyczących zaangażowania w bojkoty konsumenckie przez przedstawicieli pokolenia Y w Polsce i we Francji. Badanie prowadzono metodą CAWI na grupie polskich i francuskich studentów.
Kolejny tekst autorstwa Grzegorza Tchorka, Agnieszki Allen, Katarzyny Dziewanowskiej, Tomasza Geodeckiego, Waldemara Kozioła, Michała Kurtyki, Juranda Skrzypka, Filipa Targowskiego i Stefana Wójtowicza analizuje zjawisko współdzielenia aut (car sharing) jako zjawisko multidyscyplinarne, które wymaga analizy badaczy zajmujących się różnymi obszarami. Autorzy wysuwają argumenty wskazujące na wagę współdzielenia aut w kontekście różnych perspektyw.
Marcin Żemigała w swoim tekście zajmuje się identyfikacją analogii między społeczną odpowiedzialnością (CSR) biznesu a społeczną odpowiedzialnością nauki (SSR). Swoją analizę przeprowadza na podstawie danych pozyskanych z artykułów naukowych dostępnych w bazie Scopus. Autor zauważa, że badania SSR są prowadzone rzadko, a jeśli już – to teksty te nie są publikowane w wysokopunktowanych pismach.
Zapraszamy do lektury!
Redakcja
Zawartość numeru
W artykule na podstawie własnych badań scharakteryzowano działalność Uniwersytetów Dziecięcych (UD) w Polsce w roku akademickim 2018/2019 przez pryzmat kwestii dotyczących wymiaru personalnego i finansowego, a także oferty programowej skierowanej do słuchaczy. W badaniu brało udział 45 jednostek. Wyniki badań wskazują, że większość jednostek funkcjonuje w ramach szkolnictwa wyższego. Dominującą grupę prowadzących zajęcia stanowili nauczyciele akademiccy, a najpopularniejszą formą zajęć były wykłady, warsztaty, a także pokazy i prezentacje multimedialne. Tematyka prowadzonych zajęć dotyczyła zagadnień z biologii (71%), następnie kultury, sztuki, muzyki i plastyki (64%), a także fizyki i astronomii (58%) oraz informatyki (58%). Działalność Uniwersytetów Dziecięcych była finansowana głównie z opłat pobieranych od rodziców (47%), dotacji ze środków samorządowych (36%), a także środków przekazanych od podmiotów, które prowadziły UD (33%).
Celem artykułu jest określenie związku jakości relacji interpersonalnych, mierzonych poziomem ich pozytywności, z dzieleniem się wiedzą przez członków zespołów menedżerskich najwyższego szczebla (TMT). Analizie poddano przede wszystkim związek relacji interpersonalnych z a) deklarowaną indywidualną skłonnością do dzielenia się wiedzą, b) motywami, jakimi w dzieleniu się wiedzą kierują się członkowie badanych zespołów, c) stosowanymi formami dzielenia się wiedzą. Podstawą empiryczną artykułu jest badanie przeprowadzone metodą CATI na próbie 123 menedżerów wchodzących w skład zespołów podejmujących decyzje strategiczne w przedsiębiorstwach branży meblarskiej w Polsce. Wyniki badania sugerują, że dzielenie się wiedzą w zespołach menedżerskich pozostaje w związku z poziomem pozytywnych relacji interpersonalnych ich członków. Relacje te wzmacniają wewnętrzną motywację do dzielenia się wiedzą, obniżając znaczenie motywatorów zewnętrznych, a także sprzyjają nieformalnym i bezpośrednim formom dzielenia się wiedzą, obniżając znaczenie form zinstytucjonalizowanych.
Nieustającym zainteresowaniem cieszą się metody pomiaru wartości klienta. Obszar ten wydaje się być szeroko opisywany w literaturze, niemniej jednak nieco ogólnie. Ważne jest, aby przeanalizować poszczególne metody kompleksowo w kontekście klienta i przedsiębiorstwa. Celem tego artykułu jest analiza najczęściej prezentowanych w literaturze metod pomiaru wartości klienta, a także ocena możliwości rzetelnego ich zastosowania oraz wskazanie ograniczeń wynikających z konstrukcji modelów ich obliczeń. Niezwykle istotnym celem jest konstruktywne zaproponowanie rozwiązań kwestii problematycznych analizowanych metod. W celu zrealizowania celów pracy, zaprezentowane zostały metody pomiaru wartości klienta. Na tej podstawie autorka wskazała elementy problematyczne, które stanowią wytyczne dla dalszych badań. Zastosowano przegląd literatury oraz analizę badań przeprowadzonych z wykorzystaniem metod będących przedmiotem pracy. Wnioski płynące z podjętych działań wskazują niejednoznaczność metod pomiaru wartości klienta, ich zróżnicowanie, a co najistotniejsze brak możliwości wiarygodnego ustalenia niektórych elementów składowych metodologii, szczególnie dla długookresowej wartości klienta. Zaprezentowana analiza stanowi propozycję w zakresie kompleksowego spojrzenia na problematykę wyceny wartości klienta oraz element dalszej dyskusji naukowo-empirycznej. Oryginalność pracy polega na przedstawieniu propozycji kwantyfikacji mierników niefinansowych będących składową metodologii pomiaru wartości klienta.
Celem artykułu było przedstawienie działań wdrażanych i realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa zarejestrowane w systemie EMAS, mających znaczenie w kontekście realizacji założeń polityki energetycznej. Aby zrealizować tak postawiony cel, na wstępie scharakteryzowano wybrane założenia polityki energetycznej Polski oraz przedstawiono działania mogące służyć ich realizacji. Następnie opisano wymagania systemu EMAS, istotne w kontekście realizacji wybranych założeń polityki. W dalszej części artykułu przedstawiono wyniki badań własnych. Podstawą stosowanej metody badawczej była analiza źródeł wtórnych w postaci deklaracji środowiskowych polskich przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie EMAS. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że badane przedsiębiorstwa podejmowały działania, które mogą mieć znaczenie dla realizacji głównych kierunków polityki energetycznej dotyczących: poprawy efektywności energetycznej, rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania sektora energetycznego na środowisko
Wiatr jako niewyczerpywalne źródło czystej ekologicznie energii znajduje coraz szersze zastosowanie i cieszy się coraz większym poparciem społecznym. Przekłada się to na duże zainteresowanie ze strony inwestorów w gminach posiadających odpowiednie warunki do budowy farm wiatrowych. Inwestycje w farmy wiatrowe przynoszą wiele korzyści ekonomicznych samorządom lokalnym, m.in. zwiększając ich dochody pochodzące w głównej mierze z podatku od nieruchomości. Głównym celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu elektrowni wiatrowych na sytuację ekonomiczną gminy Korsze. Do badań wykorzystano dane wtórne pozyskane z materiałów źródłowych zgromadzonych przez działy informacyjne Urzędu Miejskiego w Korszach oraz ze statystyki Głównego Urzędu Statystycznego. Otrzymane wyniki badań wykazały, że zrealizowanie inwestycji związanej z budową farmy wiatrowej w Korszach wpłynęło na uzyskanie nowych, stabilnych źródeł dochodów i znacznie zwiększyło dochody z tytułu podatku od nieruchomości. Roczne wpływy z tytułu tego podatku już w pierwszym roku funkcjonowania farmy wiatrowej wzrosły o 48%.
Partnerstwo publiczno-prywatne (dalej: PPP) nie rozwija się w Polsce zgodnie z oczekiwaniami. W porównaniu z innymi państwami europejskimi wskaźnik powodzenia wszczętych postępowań jest nadal bardzo niski. Między 2009 r. a pierwszym kwartałem 2020 r. doszło do realizacji jedynie 25% wszczętych postępowań. Chociaż istnieje wiele potencjalnych czynników wpływających na zły wynik postępowań PPP w Polsce – w tym niewielka średnia wielkość projektu, a także wady w ramach regulacyjnych – w tym artykule omówiono bariery administracyjne stojące na drodze do udanego rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego. Uwzględnione zostanie wykorzystanie i konieczność funkcjonowania niezależnych doradców, a także dostępność rządowych mechanizmów wsparcia. Zaprezentowane zostały rozwiązania administracyjne dotyczące ułatwień PPP z Niemiec, takich jak grupa zadaniowa ds. PPP niemieckiego Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Mieszkalnictwa (BMVBW), a także utworzenie Partnerschaften Deutschland AG (PD). Artykuł ma na celu zaprezentowanie możliwości zastosowania niemieckich modeli administracyjnych na polskim rynku PPP na podstawie porównawczego studium przypadku.
Młodzi konsumenci uważnie przyglądają się aktywnościom marek na rynku i coraz częściej wyrażają swoje niezadowolenie przez udział w bojkotach konsumenckich. Niniejszy artykuł skupia się na pokazaniu zjawiska bojkotów konsumenckich przez pryzmat przedstawicieli pokolenia Y w Polsce i Francji. W pierwszej części wyjaśniono pojęcie bojkotów konsumenckich, przedstawiono charakterystykę pokolenia Y z uwzględnieniem różnic dla Polski i Francji. Następnie zaprezentowano wyniki badania własnego (CAWI), które dotyczyło chęci zaangażowania się oraz form udziału młodych konsumentów z Francji i Polski w bojkotach konsumenckich. Analiza wyników pokazała, że francuscy studenci deklarują większą chęć uczestnictwa w bojkotach niż polscy. Główną przyczyną udziału jest dla Francuzów to, że bojkot dotyczy ważnej sprawy, a dla Polaków, że sprawa dotyczy ich osobiście. Nie wykazano istotnych różnic w zakresie preferowanych form udziału w bojkotach.
Celem artykułu jest przedstawienie współdzielenia samochodów (car sharing – CS), ze szczególnym uwzględnieniem samochodów elektrycznych jako interdyscyplinarnego obszaru badawczego. Dotyczy to nie tylko nauk społecznych – zarządzania (strategii czy marketingu), socjologii, ekonomii (w tym ekonomii współdzielenia), psychologii konsumenta, lecz także urbanistyki, nauk inżynierskich (elektrotechniki czy energetyki) czy wreszcie ekologii. Dopiero wykorzystanie szerszej perspektywy pozwala na zrozumienie znaczenia współdzielenia pojazdów, a w tym pojazdów elektrycznych, we współczesnych procesach społecznych i ekonomicznych. Diagnoza czynników mogących wpłynąć na powszechne wykorzystanie car sharingu, który traktujemy jako element reakcji miast na kongestię i smog, wymaga nawiązania do wiedzy z zakresu wskazanych wcześniej dyscyplin naukowych. Podstawowa wartość niniejszego artykułu polega na tym, że zapewnia wielowątkowe spojrzenie na konsumenta i prosumenta, mobilność miejską i ekosystem energetyczny z punktu widzenia ekonomii współdzielenia i samochodu zero/niskoemisyjnego. W ostatnich latach liczba artykułów badawczych dotyczących car sharingu rośnie (Ferrero, Perboli, Rosano i Vesco, 2018), jednak dominują opracowania pisane z punktu widzenia pojedynczej, rzadziej dwóch dyscyplin naukowych. Proponujemy rozszerzenie tej perspektywy. Choć w kategoriach badawczych niniejsza praca ma charakter wstępny i eksploracyjny, przyjęcie szerokiej perspektywy obserwacji powinno pozwolić na nawiązanie dialogu między dyscyplinami, aby zapewnić lepsze formułowanie problemów badawczych i rozwiązywanie dylematów społecznoekonomicznych w dziedzinie ekonomii współdzielenia, a też lepiej wprowadzić zagadnienie współdzielenia do obszaru nauk o zarządzaniu.
Celem artykułu jest zidentyfikowanie analogii między społeczną odpowiedzialnością biznesu (corporate social responsibility – CSR) i społeczną odpowiedzialnością nauki (science social responsibility – SSR) na gruncie badań naukowych. Sformułowano pięć pytań badawczych dotyczących tendencji w badaniach naukowych w tych dwóch obszarach. Dane do analiz pozyskano ze światowej bazy bibliograficznej Scopus i dotyczyły one artykułów naukowych z lat 1937–2019. Zidentyfikowano główne analogie. Badania naukowe w obu obszarach rozpoczęły się w tym samym okresie i są prowadzone głównie w naukach społecznych i naukach o zarządzaniu. Poza tym zidentyfikowano jednak także rozbieżności. Badania nad CSR rozwinęły się daleko bardziej niż nad SSR, który to obszar jest nadal na etapie początkowego rozwoju. Badania nad CSR prowadzi się w krajach wiodących na arenie naukowej i akademickiej, a nad SSR raczej w krajach na nią wkraczających. CSR ma platformy wymiany wiedzy w postaci renomowanych, sprofilowanych czasopism, natomiast badania z zakresu SSR są publikowane raczej w czasopismach o niższej renomie i o profilach raczej ogólnych niż ściśle dotyczących SSR. Badania z zakresu CSR są szczegółowe i częściej cytowane, natomiast te dotyczące SSR bywają ogólne i rzadziej cytowane. Mimo wszystko zarówno badania z jednego, jak i drugiego obszaru wydają się perspektywiczne i warte dalszego rozwijania.