Numer 1/2017
Drodzy Czytelnicy,
Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer pisma „Studia i Materiały”. W numerze znajdą Państwo piętnaście tekstów naukowych. Pierwszy tekst należący do Magdaleny Popowskiej analizuje przedsięwzięcia podejmowane na całym świecie w ramach 4COs (co-living, co-working, co-habitationi co-development) i jest próbą odpowiedzi na pytania dotyczące możliwości zaistnienia tej idei w Polsce. Część wniosków stworzona jest także na podstawie wywiadów z liderami tej inicjatywy w Polsce. Autorka skupia się na sformułowaniu sugestii i rozwiązań, które mogłyby być pomocne dla przyszłego założyciela takiego projektu. Drugi artykuł ma charakter przeglądowy. Julita Wasilczuk przedstawia w nim propozycje przyszłych kierunków badań nad przedsiębiorczością, opierając swoje propozycje na przeglądzie dotychczasowych badań w tym obszarze. Zwraca uwagę na potrzebę zgłębiania tematu dotyczącego różnych form przedsiębiorczości. Kolejny tekst autorstwa Bartosza Targańskiego i Anny Mokrysz-Olszyńskiej jest przeglądem wybranych inicjatyw harmonizujących ramy prawne międzynarodowego handlu elektronicznego. Artykuł koncentruje się na dokonaniach dwóch instytucji o największym dorobku w zakresie harmonizacji uregulowań handlu międzynarodowego, tj. Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (wymiar globalny) i Komisji Europejskiej (wymiar regionalny Unii Europejskiej) i wskazuje na dotychczasowe osiągnięcia, a także problemy i braki w postępie harmonizacji uregulowań handlu elektronicznego w ramach ugrupowania integracyjnego. Marta Ziółkowska opisuje ciekawy koncept, jakim jest franczyza społeczna. Autorka przedstawia tę formę organizacji jako formę przedsiębiorczości i analizuje jej model biznesowy. Porównuje go do franczyzy komercyjnej i opisuje zalety i czynniki sukcesu franczyzy społecznej. Autorzy Abubakar Sadiq Kasum i Umar Gunu badali przedsiębiorczość w Nigerii i środowisko sprzyjające jednostkom w zakładaniu firm. Badanie było przeprowadzone metodą ankietową. Grupa badawcza liczyła 360 przedsiębiorców. Z badania wynika, że przedsiębiorcy w Nigerii są bardzo innowacyjni. W osiąganiu sukcesu pomaga im infrastruktura w państwie oraz edukacja przedsiębiorcza. Autorzy w tekście wskazują pewne rozwiązania, które ich zdaniem mogą rozwiązać problemy, które ujawniła ankieta. Elżbieta Strzelecka i Sylwia Mazgajska podejmują temat kreatywnych przedsiębiorstw i ich roli w rozwoju ekonomicznym. Autorki próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób sektor kreatywny może pomóc w rozwoju obszarów wiejskich tak, aby tereny te stały się ponownie atrakcyjne do zamieszkania i pracy. Jako przedmiot analizy badaczki wybrały Puszczę Mariańską. Siódmy tekst należy do Anny Szopy i również porusza temat sektora kreatywnego. Artykuł ma charakter przeglądowy. Autorka analizuje dotychczasowe badania dotyczące roli kreatywnych miast w takich dziedzinach, jak centra wiedzy, przedsiębiorczość, finansowanie, rynki kapitałowe, infrastruktura, polityka klastrowa, rząd, obecność międzynarodowych firm, sieci i jakość życia. Miasto Kraków zostało użyte w tekście jako przykład działania takiego kreatywnego klastra. Rafał Kusa skupia się na współpracy międzyorganizacyjnej w kontekście przedsiębiorczości organizacyjnej. Autor przedstawia koncepcje przedsiębiorczości oparte na współpracy i stara się przedyskutować, które rodzaje strategii są najlepsze. Kolejny tekst poświęcony jest osobistym intencjom wzrostu przedsiębiorstwa. Krzysztof Zięba w swojej analizie zastanawia się nad dynamiką wzrostu nowo powstających przedsiębiorców w porównaniu z postawami rzeczywistych przedsiębiorców w kierunku wzrostu ich działalności. Autor podejmuje również próbę odpowiedzi na pytanie, jaki rodzaj mechanizmu – adaptacja Lamarcka czy darwinowski negatywny wybór – może być odpowiedzialny za stopniowe obniżanie dążeń wzrostu spowodowanych przez początkujących przedsiębiorców. Mayowa Oludele Solaja porusza stosunkowo nowy temat w badaniach nad przedsiębiorczością, który dotyczy ekoprzedsiębiorczości i inicjatywy zielonych produktów, które mają stać się przyczynkiem do zrównoważonego rozwoju w Nigerii. Wymienia on liczne korzyści związane z ekoprzedsiębiorczością oraz omawia, jak owe zalety mogą przekładać się na przewidywany zrównoważony rozwój. Praca oparta jest na analizie danych wtórnych. Jedenasty tekst dotyczy znaczenia innowacji jako znaczącego wzajemnego pobudzenia regionów i przedsiębiorstw w zwiększaniu i utrzymywaniu przewagi konkurencyjnej. Aleksandra Zygmunt podkreśla istotność wpływu innowacji na działania przedsiębiorstw wzajemnych i regionalnych dotyczące utrzymania lub zwiększenia konkurencyjności. Piotr Jaworski i Michał Zdziarski przedstawiają wyniki badania dotyczącego zależności między kapitałem rady nadzorczej a wyceną spółek. W badaniu wykorzystano analizę skumulowanych stóp zwrotu z portfeli, zobrazowano ich położenie względem granicy efektywnej wg teorii Markowitza, a także przeanalizowano ich zachowanie względem rynku za pomocą modeli regresji. Jak pokazują Autorzy, można zauważyć pozytywną zależność dla inwestycji w portfele walorów skonstruowanych z akcji firm o najwyższym poziomie kapitału rady nadzorczej Tekst autorstwa Przemysława Dubla poświęcony jest dyskusji nad rolą funduszy unijnych jako symulatorów rozwoju przedsiębiorczości. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja, porównanie i ocena wykorzystania wybranych form wsparcia rozwoju przedsiębiorczości z funduszy UE oraz przedstawienie rezultatu badania ankietowego, które zostało zrealizowane w 2014 roku. Zaprezentowane wyniki potwierdziły wysoką ocenę znaczenia środków unijnych w procesie inwestycyjnym realizowanym przez polskich przedsiębiorców. Paweł Perz analizuje działalność firm rodzinnych w procesie pozyskania kapitału poprzez emisję akcji na rynku publicznym papierów wartościowych – Giełdy Papierów Wartościowych oraz w alternatywnym systemie obrotu – rynku NewConnect. Analiza została przeprowadzona na podstawie danych z lat 2013–2015. Autor opisuje m.in. sposób wchodzenia na giełdę i przedstawienia oferty. Kolejny tekst ma trzech Autorów. Agnieszka Parkitna, Rafał Dolniak i Anna Czarnecka analizują systemy płatności natychmiastowych i na bazie porównania dwóch systemów Express Elixir i the Blue- Cash zastanawiają się nad skuteczności zarządzania płynnością systemu operacyjnego rynku finansowego. Tekst ma charakter teoretyczny. Numer zamyka artykuł Wojciecha Kuryłka. Autor prezentuje w nim, rzadko poruszany w literaturze naukowej, proces odzyskiwania wierzytelności masowych. Mamy nadzieję, że artykuły, które zamieściliśmy w aktualnym numerze będą dla Państwa inspiracją do badań czy podejmowania dyskusji na łamach naszego pisma.
Zawartość numeru
Obecnie świat zachodni wydaje się nasycony istniejącą ofertą wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości. Również w krajach Europy Wschodniej obserwujemy rosnącą liczbę inicjatyw na różnych szczeblach organizacyjnych, mających na celu towarzyszenie potencjalnym przyszłym przedsiębiorcom w ich wysiłkach. Jednak jest jedna, nigdy wcześniej nieoferowana na polskim rynku, nowość – pierwsza, stworzona w Gdańsku, przestrzeń co-living. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie idei 4COs (co-living, co-working, co-habitation, co-development) zainicjowanej przez grupę młodych przedsiębiorców społecznych z Trójmiasta pod nazwą „Clipster” pod koniec 2015 roku. Dla lepszego zrozumienia nowatorskiego charakteru tego przedsięwzięcia na polskim rynku, autor analizuje podobne inicjatywy na świecie. Artykuł jest również próbą oceny wyzwań i wstępnych efektów tej inicjatywy, dzięki metodom jakościowym – wywiadom z pierwszymi uczestnikami oraz liderami projektu. Dodatkowo, autor sugeruje pewne ulepszenia i ewentualne przyszłe zmiany w tym przedsięwzięciu.
Celem artykułu jest zaprezentowanie możliwych kierunków badań nad przedsiębiorczością, ze szczególnym uwzględnieniem różnych jej rodzajów. Sugestie te zostały poprzedzone krótkim przeglądem badań nad tym tematem. Artykuł ma charakter teoretycznych, aczkolwiek zawarte w nim tezy są wynikiem wieloletnich doświadczeń. Rodzaje przedsiębiorczości przedstawiono, opierając się na związku z: działalnością gospodarczą, metodami organizacji, własnością kapitału, efektem działalności przedsiębiorczej, fazą tej działalności oraz osobą samego przedsiębiorcy. Potrzeba uwzględniania różnych rodzajów przedsiębiorczości jest szczególnie istotna w przypadku takich obszarów badań, jak: metody zarządzania przedsiębiorstwem i wybór strategii, motywacje przedsiębiorcze, innowacje oraz efekty działalności przedsiębiorczej.
Celem artykułu jest przegląd wybranych inicjatyw harmonizujących ramy prawne międzynarodowego handlu elektronicznego. Artykuł koncentruje się na dokonaniach dwóch instytucji o największym dorobku w zakresie harmonizacji uregulowań handlu międzynarodowego, tj. Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (wymiar globalny) i Komisji Europejskiej (wymiar regionalny Unii Europejskiej). Podjęcie tego zadania uzasadnione jest faktem, że dynamiczny wzrost znaczenia handlu elektronicznego w niewielkim stopniu dotyczy transakcji transgranicznych. Z kolei większe wykorzystanie potencjału Internetu w handlu międzynarodowym wymaga szerokiej harmonizacji uregulowań prawnych w ujęciu międzynarodowym. Artykuł wskazuje na znaczące osiągnięcia, jeśli chodzi o harmonizację uregulowań handlu elektronicznego w ramach ugrupowania integracyjnego, jakim jest UE i jednoczesny brak istotnego postępu, jeśli chodzi o harmonizację w szerszej globalnej perspektywie. Ze względu na istnienie różnic w systemach prawnych, potencjał Internetu, jako forum handlu międzynarodowego, nie jest w pełni wykorzystany.
Artykuł to konceptualne studium na temat istoty franczyzy społecznej jako modelu biznesu i formy przedsiębiorczości. Franczyza społeczna jest wykorzystywana przez trzeci sektor różnorodnie, lecz franczyza w kontekście formy społecznej przedsiębiorczości jest nowym obszarem badawczym. Pomimo wzrostu popularności franczyzy społecznej by skalować i replikować przedsiębiorstwa społeczne niewiele jest badań na ten temat. Istnieje potrzeba lepszego zrozumienia podstaw i wyjaśnienia fundamentalnego znaczenia tego zjawiska. Zaprezentowano w artykule istotę franczyzy społecznej jako formę organizacyjną o dużym potencjale. W artykule zbadano franczyzę społeczną, prezentując model oraz analizę korzyści i czynników sukcesu w porównaniu z franczyzą komercyjną. Ponadto opracowanie dostarcza podstawowej charakterystyki i wiedzy do dalszych pogłębionych badań w niniejszej tematyce.
W artykule zbadano możliwość osiągnięcia wzrostu i rozwoju dzięki przedsiębiorczości w gospodarkach słabo rozwiniętych w kontekście znaczenia przedsiębiorczości dla wzrostu i rozwoju gospodarczego. W szczególności analizie poddano istnienie odpowiednich warunków i zakres, w jakim jednostki i grupy są w stanie rozpoznać/stworzyć możliwości dostarczania towarów i usług, a także stopień, w jakim są one w stanie wykorzystać takie możliwości. W ramach badania zebrano podstawowe dane o środowisku dla rozwoju przedsiębiorczości w Nigerii, zakresie i charakterze tworzonych możliwości oraz perspektywach wprowadzania innowacji w kraju. Dane zebrano od przedsiębiorców i specjalistów ds. przedsiębiorczości przy wykorzystaniu odpowiednio ułożonego kwestionariusza skierowanego do próbki 360 respondentów wybranych spośród grup. Odpowiedzi zostały przeanalizowane za pomocą testu Kruskala Wallisa i testu Wilcoxona dla par obserwacji. Badanie wykazało, że Nigeryjczycy są innowacyjni i przedsiębiorczy, jak również, że źródłami znaczących utrudnień są infrastruktura, finansowanie i edukacja w zakresie przedsiębiorczości. Badanie pokazało, że wzrost przedsiębiorczości wpływa na wzrost gospodarczy w Nigerii, a zatem powolny rozwój przedsiębiorczości w tym kraju przyczynił się do tego, że gospodarka nigeryjska jest słabo rozwinięta. W badaniu wskazano konkretne rozwiązania różnych zidentyfikowanych problemów dotyczących przedsiębiorczości.
Kreatywne biznesy to jeden z modeli rozwoju gospodarczego, a jednocześnie jeden z ważniejszych filarów rozwoju lokalnego i regionalnego. Podstawą tego modelu jest przedsiębiorczość. W artykule podjęto próbę zwrócenia uwagi na potrzebę tworzenia modelu sektora kreatywnego i sektora kultury dla terenów wiejskich (tereny podmiejskie, pośrednie, peryferyjne) w sytuacji nasilania się trendów migracji ludzi z miast na wieś oraz zmian świadomości odnośnie do jakości życia i pracy. Model ten ma swoją specyfikę, w odróżnieniu od modelu preferowanego dla miast. Wynika to m.in. z aspektów przestrzennych (np. lokalizacji w stosunku do ośrodków miejskich), odrębności kulturowej wsi, sytuacji społeczno-gospodarczej uwarunkowanej historycznie. Studium przypadku gminy wiejskiej Puszcza Mariańska, jako reprezentanta wielu podobnych krajowych gmin, jest przykładem podjęcia konieczności badania potencjału sektora kreatywnego. W artykule wskazano na wybrane mechanizmy i uwarunkowania budowania na wsi potencjału kapitału ludzkiego i społecznego w sektorze kreatywnym.
Celem artykułu jest przedstawienie wybranych determinantów rozwoju kreatywnych miast, takich jak: centra wiedzy, przedsiębiorczość, finansowanie, infrastruktura, polityki klastrowe,
umiędzynarodowienie, sieci powiązań oraz jakość życia. Mini studium przypadku miasta Krakowa ma przybliżyć problematykę kreatywnych miast.
Celem artykułu jest analiza współpracy międzyorganizacyjnej w świetle teorii przedsiębiorczości organizacyjnej. Podstawowe pytanie, na które staramy się odpowiedzieć w artykule brzmi: czy współpraca może być postrzegana jako zachowanie przedsiębiorcze, a w dalszej kolejności, czy można podążać za sposobnościami poprzez współpracę i tworzenie aliasów. Wyrażająca to teza jest konfrontowana z konkurencyjną agresywnością jako jednym z wymiarów orientacji przedsiębiorczej. Omówiona została koncepcja przedsiębiorczości bazującej na współpracy oraz przedstawiona propozycja włączenia współpracy do teorii przedsiębiorczości i poddane zostały dyskusji odnoszące się do tego zalecenia dotyczące konceptualizacji i operacjonalizacji.
Rola intencji jako przedmiotu badań naukowych zyskuje na znaczeniu w obrębie różnych dziedzin, włączając w to także przedsiębiorczość. Osiąganie wzrostu przez firmę musi być wynikiem działań planowanych lub przynajmniej akceptowanych przez właściciela firmy. Dlatego intencje wzrostowe muszą być brane pod uwagę, gdy chce się przewidzieć wzrost firmy. Osobisty stosunek przedsiębiorcy do kwestii wzrostu firmy jest ważny od samego początku jej funkcjonowania, a nawet wcześniej. Preprzedsiębiorcy w trakcie procesu założycielskiego również mają pewne aspiracje wzrostowe, które mogą oddziaływać zarówno na sam proces założycielski, jak i na późniejszy wzrost firmy. Celem tego artykułu jest zbadanie aspiracji wzrostowych preprzedsiębiorców i porównanie ich z nastawieniem do wzrostu wykazywanym przez faktycznie działających przedsiębiorców. Przeprowadzone badanie pozwala również pośrednio odpowiedzieć na pytanie o to, jaki mechanizm jest odpowiedzialny za stopniowe obniżanie się aspiracji wzrostowych: adaptacja (zgodnie z teorią Lamarcka) czy negatywna selekcja (zgodnie z teorią Darwina).
W artykule omówiono ekoprzedsiębiorczość oraz inicjatywę na rzecz ekologicznych produktów jako program zrównoważonego rozwoju w Nigerii. Wyjaśniono, jak wyjątkową rolę odgrywają one w ramach kształtującej się tendencji w zakresie zielonej gospodarki na obecnym rynku światowym. W artykule udokumentowano liczne korzyści związane z ekoprzedsiębiorczością oraz wskazano możliwe sposoby ich przełożenia na oczekiwany zrównoważony rozwój. Wyjaśniono również wielopoziomową wspólną płaszczyznę ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów w kontekście zrównoważonego rozwoju. Z teoretycznego punktu widzenia w celu podkreślenia znaczenia ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów w tym właśnie kontekście jako ramy rozwoju przyjęto teorię przedsiębiorczości Schumpetera oraz teorię ekologicznej modernizacji. Artykuł ma charakter eksploracyjny. Wykorzystano w nim dane wtórne z aktualnych tematycznych publikacji naukowych oraz raportów. Wnioski służą jako wskazówki i zalecenia dla rządu, badaczy, naukowców i innych zainteresowanych podmiotów, dotyczące wspierania ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów oraz angażowania się i inwestycji w tym zakresie, a także pokazujące kierunki podążania ku zrównoważonemu rozwojowi w przyszłości.
Współczesne przedsiębiorstwa oraz regiony wyróżnia ustawiczna konieczność adaptacji do zmian. W tym zakresie kluczowe znaczenie dla rozwoju i konkurencyjności regionów oraz
przedsiębiorstw odgrywają innowacje. Celem artykułu jest uwpuklenie rangi innowacji jako znaczącego czynnika stymulującego zwiększanie i utrzymywanie przewagi konkurencyjnej
zarówno regionów, jak i przedsiębiorstw (w obliczu dynamicznego otoczenia). Artykuł opiera się na analizie porównawczej podejść koncepcyjnych, przede wszystkim z zakresu rozwoju regionalnego. Praca składa się z następujących części: w pierwszej, zawarto studia literaturowe nad istotą zmian w otoczeniu oraz ich znaczeniem dla konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw. Druga część zawiera rozważania dotyczące czynników konkurencyjności, wpływających zarówno na rozwój regionów, jak i przedsiębiorstw. Następna część zawiera dyskusję na temat determinant innowacyjności, które wzajemnie oddziałują na regiony i przedsiębiorstwa w obliczu zmian i konieczności utrzymania konkurencyjności. Oryginalność artykułu przejawia się w podkreśleniu wpływu innowacji na wzajemne działania podejmowane przez przedsiębiorstwa i regiony, w zakresie utrzymania lub zwiększenia konkurencyjności. Istotne jest również uwypuklenie powiązania między rozwojem regionów oraz przedsiębiorstw w obliczu zmian w otoczeniu. Uzyskane rezultaty mogą być użyteczne dla regionów i przedsiębiorstw w procesach adaptacji do zmian. Przyszłe badania powinny skupiać się na empirycznej weryfikacji wpływu poszczególnych czynników innowacyjności na zmiany konkurencyjności regionów oraz przedsiębiorstw.
W artykule przedstawiono badanie zależności między kapitałem rady nadzorczej a wyceną spółek. Kapitał rady nadzorczej jest wskaźnikiem oceny efektywnego nadzoru i doradzania przez radę zarządowi. Zależność między kapitałem rady nadzorczej a wynikami została zbadana na poziomie analizy inwestycji w portfele inwestycyjne. Skonstruowano 5 alternatywnych portfeli na bazie walorów 14 spółek, dla których odnotowano najwyższy poziom kapitału rady nadzorczej w populacji wszystkich firm giełdowych. Wykorzystano analizę skumulowanych stóp zwrotu z portfeli, zobrazowano ich położenie względem granicy efektywnej wg teorii Markowitza, a także przeanalizowano ich zachowanie względem rynku za pomocą modeli regresji. Wyniki analiz upoważniają do stwierdzenia, że została zaobserwowana pozytywna zależność dla inwestycji w portfele walorów skonstruowanych z akcji firm o najwyższym poziomie kapitału rady nadzorczej.
Rozwój mikro- i małej przedsiębiorczości stanowi o sukcesie gospodarczym krajów Unii Europejskiej, dlatego priorytetowo wspierane i dofinansowane są projekty realizowane przez
ten sektor gospodarki. Niewątpliwie możliwość uzyskania dotacji na prowadzenie działalności gospodarczej i podwyższenie jej konkurencyjności spowodowała przyrost nowo zakładanych podmiotów gospodarczych. Według danych na koniec września 2015 r. ok. 31 tys. przedsiębiorstw skorzystało z funduszy unijnych na realizację projektów inwestycyjnych, dodatkowo wsparcie otrzymało ok. 250 instytucji z otoczenia biznesu. Zrealizowane projekty przyczyniły się do rozwoju społeczno-ekonomicznego, zdynamizowania gospodarki oraz podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej naszych regionów na arenie międzynarodowej. Fundusze unijne z jednej strony stały się jednym z głównych determinantów zwiększających
innowacyjność polskiej gospodarki, z drugiej zaś – priorytetową formą finansowania zewnętrznego będącego głównym elementem tzw. mikrootoczenia przedsiębiorcy. Największym zainteresowaniem cieszyły się programy, z których polskie firmy mogły realizować bezpośrednie inwestycje na odbudowę parku technologicznego oraz podnoszenie kompetencji swoich
pracowników. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja, porównanie i ocena wykorzystania wybranych form wsparcia rozwoju przedsiębiorczości z funduszy UE oraz przedstawienie rezultatu badania ankietowego, które zostało zrealizowane w 2014 roku. Zaprezentowane wyniki potwierdziły wysoką ocenę znaczenia środków unijnych w procesie inwestycyjnym realizowanym przez polskich przedsiębiorców.
Brak wystarczających zasobów kapitałów bywa jedną z barier rozwoju firm rodzinnych. W sytuacji, kiedy właściciele firmy nie mają możliwości dokapitalizowania przedsiębiorstwa
ani nie ma możliwości zwiększania skali wykorzystania kapitału obcego, istotnym źródłem finansowania może stać się emisja akcji skierowana do zewnętrznych podmiotów. W artykule
dokonano analizy aktywności firm rodzinnych w procesie pozyskiwania kapitału poprzez emisję akcji na publicznym rynku papierów wartościowych – Giełdzie Papierów Wartościowych
oraz w alternatywnym systemie obrotu – na rynku NewConnect. Analizę przeprowadzono na podstawie danych z lat 2013–2015. W badanym okresie emisje akcji w firmach rodzinnych stanowiły odpowiednio 30% wszystkich debiutów na GPW w Warszawie i 43% na rynku NewConnect. W artykule zbadano również znane w literaturze zjawisko niedowartościowania cen akcji w pierwszych ofertach sprzedaży akcji. Porównano skalę niedowartościowania w firmach rodzinnych i pozostałych przedsiębiorstwach.
Człowiek przyzwyczajony do wygody i oszczędności czasu coraz chętniej sięga po nowe technologie i metody służące zwiększeniu efektywności jego działania. Po przestudiowaniu literatury charakteryzującej polski system płatności autorzy dostrzegli takie możliwości, jakie daje rozwijający się od kilku lat system płatności natychmiastowej. W artykule omówiono pojęcia efektywności zarządzania systemami płatniczymi oraz dokonano oceny efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowej na podstawie prowadzonej analizy Systemu Express Eliksir i Systemu BlueCash. Głównym celem prowadzonych badań była ocena efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowych podmiotów rynku finansowego świadczących usługi na rynku polskim. Zaprezentowane problemy mające charakter teoretyczny poprzedzone zostały kwerendą literatury.
Artykuł prezentuje, tak kluczowy dla obrony banku przed zbyt dużym ryzykiem kredytowym, proces odzyskiwania wierzytelności masowych. Efektywne prowadzenie działań windykacyjnych ma bowiem niezwykle istotny wpływ na obniżanie przez bank wskaźnika udziału kredytów niepracujących. Jest to proces długi i żmudny oraz wymagający specjalistycznej wiedzy z różnych dziedzin, takich jak: prawo, ekonomia i finanse, statystyka oraz organizacja i zarządzanie. Obejmuje on szereg działań windykacyjnych, których siła jest stopniowana przez bank wraz z upływem okresu przeterminowania należności. Ostatnim elementem procesu windykacyjnego jest decyzja o sprzedaży przez bank wierzytelności. Niestety praktycznie nie istnieje literatura naukowa opisująca szczegółowo przebieg procesów windykacyjnych wierzytelności masowych. Publikacja ta powinna wypełnić widoczną lukę w polskojęzycznej literaturze przedmiotu w tym zakresie.